BA VIÊN BI

                                                      

Trong suốt những năm khủng hoảng ở một cộng đồng nhỏ nằm ở phía Bắc thành phố Đồng Hới  này, tôi thường đến cửa hàng nhỏ của ông Nam để mua rau quả tươi. Thực phẩm và tiền bạc đều khan hiếm, nên đôi khi chúng tôi dùng hình thức đổi chác.

Một hôm, khi ông Nam đang bỏ một ít khoai tây vào túi cho tôi, thì tôi nhìn thấy một cậu bé gầy gò, ăn mặc rách rưới nhưng khá sạch sẽ, đang nhìn giỏ đựng đậu hòa lan xanh mướt với ánh mắt đói khát. Tôi trả tiền xong liền đứng lại nghe cuộc nói chuyện giữa ông Nam và cậu bé ăn mặc rách rưới kia.

- Chào Thảo, cháu khỏe không? - Tiếng của ông Nam.

- Chào ông Nam, cháu khỏe ạ! Cháu đang ngắm giỏ đậu hòa lan này. Trông chúng ngon thật đấy!

- Chúng ngon lắm, Thảo ạ ! Mẹ cháu khỏe không?

- Cũng bình thường ạ? Hình như mẹ cháu đang khỏe lên.

- Tốt! Ta có thể giúp gì cho cháu nào?

- Không ạ, thưa ông. Cháu chỉ ngắm giỏ đậu thôi?

- Cháu có muốn lấy một ít không?

- Không ạ, thưa ông. Cháu không có tiền trả đâu.

- Được, cháu có gì để đổi nào?

- Cháu? - Tiếng cậu bé ngập ngừng - Cháu chỉ có một viên bi cháu mới chơi thắng được thôi ạ !

- Thế à? Cho ta xem nào!

- Đây, viên đẹp nhất đấy ạ !

- Nó màu xanh à... Nhưng ta đang cần viên màu đỏ. Cháu có viên màu đỏ không?

- Cháu không nhớ, để cháu xem...

- Này, cháu đem giỏ đậu này về nhà đi và lần sau mang cho ta viên đỏ nhé!

- Chắc chắn rồi, cảm ơn ông?

Có hai cậu bé nữa như thế ở làng này. Chúng nghèo lắm. Ông Long nhà tôi cứ thích đổi chác, cho chúng đậu, táo, cà chua và những thứ khác. Cứ khi chúng giơ viên bi màu xanh ra, ông ấy lại bảo chúng cầm một ít rau quả về nhà và lần sau mang viên bi màu đỏ cho ông ấy. Vừa để chúng chịu mang rau quả về nhà ngay, vừa để chúng cảm thấy chúng thực sự đã làm gì cho để trao đổi, chứ không phải được cho không. Tôi thấy rất cảm phục ông Nam. Không lâu sau, tôi chuyển nhà, nhưng câu chuyện về ông Nam, người chủ cửa hàng nhân hậu ấy, thì tôi không bao giờ quên.

Nhiều năm sau, lại có lần tôi quay về làng quê ở Lý Hòa và rất buồn vì trong thời gian ở đó thì nghe tin ông Nam mất. Khi cùng vài người bạn cũ đến nhà ông Nam, tôi thấy ở đó có ba chàng trai trẻ, trông rất thành đạt. Họ đến gần bà Nam, ôm lấy bà và nói những lời an ủi. Rồi từng người một, họ đến bên ông Nam đang nằm đó, chạm những bàn tay nóng ấm của mình vào bàn tay lạnh lẽo của ông Nam và lau nước mắt.

Rồi tôi cũng lại gần bà Nam và nói rằng tôi vẫn nhớ câu chuyện về những viên bi ve ngày nào. Bà Nam nói:

- Ba chàng trai lúc nãy chính là những cậu bé ngày trước, tôi kể với cô. Họ vừa nói với tôi là họ đã biết ơn ông  Long và những gì ông đã "đổi chác" cho họ biết chừng nào. Và cuối cùng, bây giờ, khi ông Long không còn đòi họ đổi những viên bi màu nào nữa, thì họ quay lại để tỏ lòng biết ơn ông ấy. Ông Long luôn nghĩ mình là người giàu có nhất ở Thôn Ngoại  này với những viên bi ông có được.

Rất nhẹ nhàng, bà Nam nhấc bàn tay của ông Long lên. Dưới bàn tay ông là ba viên bi đỏ, sáng bóng và trong veo, ba viên bi màu đỏ

st